De bankier die beursbaas werd en de beursgenoteerde bedrijven van Japan op zijn kop zette

Voor Hiromi Yamaji is het clubhuis niet meer wat het was. De voormalige bankier van Nomura en hoofd van de Japan Exchange Group (JPX) speelt nog steeds golf met veel van de hoogste Japanse bedrijfsleiders. Maar, zegt hij, tegenwoordig zijn ze vaak woedend op hem.

Zoals veel leidinggevenden zien, heeft een oude vriend zich zowel tegen hen als tegen het establishment waar hij ooit deel van uitmaakte gekeerd. De drang van de 68-jarige om Japanse bedrijven hogere waarderingen te laten behalen en bedrijven aan te spreken die er niet in slagen het probleem aan te pakken, vertegenwoordigt een vorm van ontwrichting die niemand had verwacht – vooral niet van een van henzelf.

Yamaji’s aandelenreactie op de Japanse bedrijfselite is kenmerkend kort en bondig: “We hadden het niet op u gericht, maar op iedereen.”

Het komt zelden voor, waar ook ter wereld, dat het hoofd van een beurs zo openlijk probeert het gedrag en de zelfgenoegzaamheid van de daarop genoteerde bedrijven te hervormen. Dat een dergelijke aanval zou moeten plaatsvinden in Japan, waar de uitwisseling van oudsher passief is geweest en sommige voormalige topbestuurders de rol over het algemeen hebben gebruikt als een voorloper van pensionering met weinig stress, is buitengewoon.

“Het is volstrekt ongekend dat een toezichthouder zoveel invloed uitoefent op het Japanse bedrijfsmanagement”, zegt Bruce Kirk, hoofd Japanse aandelenstrateeg bij Goldman Sachs. “Dit is echt een game-changer voor corporate governance in Japan”.

In het begin van zijn ambtstermijn als hoofd van JPX, dat de Tokyo Stock Exchange (TSE) controleert, wees Yamaji erop dat ongeveer de helft van de bedrijven in de top van de TSE ondergewaardeerde aandelen heeft, met koers-boekwaardeverhoudingen van minder dan 1,0. De P/B-ratio meet de marktwaarde ten opzichte van de boekwaarde.

Hij heeft het tot zijn missie gemaakt om het aandeel bedrijven met wegkwijnende koers-winstverhoudingen aanzienlijk terug te dringen, om de TSE naar niveaus te brengen die dichter bij die in de VS (5 procent van de S&P 500-bedrijven) en Europa (19 procent van de Stoxx Europe-bedrijven) liggen. 600). Maar daar stopt hij niet: zodra bedrijven hun koers/winstverhouding boven de lage drempel van één hebben gebracht, zegt hij, moeten ze blijven aandringen op hogere waarderingen.

En wat Yamaji’s honger naar ontwrichting des te groter maakt, is dat hij echte overtuiging heeft in wat hij doet, zegt een vriend die hem al jaren kent.

“Yamaji-san is momenteel de grootste activist in Tokio”, zei een bankier in de hoofdstad.

Het grootste deel van zijn carrière was Yamaji een hoogvlieger bij Nomura, de grootste investeringsbank van Japan. Nadat hij het nieuwe millennium was binnengegaan als hoofd van de mondiale investeringsbank, bleef hij opklimmen via verdere internationale posten toen Nomura de rampzalige overname deed van Lehman Brothers na de ineenstorting.

Uiteindelijk stuitte hij op een muur van traditie: Nomura selecteerde destijds zijn presidenten niet uit de investeringsbankstroom. Yamaji vertrok in 2013 om de Osaka Securities Exchange te leiden. Daarna werd hij hoofd van de Tokyo Commodity Exchange en later van de Tokyo Stock Exchange. Hij arriveerde in april 2023 als CEO van JPX met een decennium aan lopende markten.

Leidinggevenden in Tokio beginnen zich af te vragen of Yamaji zich uiteindelijk op een groter probleem zou kunnen richten: dat er waarschijnlijk een groot aantal bedrijven op de TSE staan ​​die helemaal niet op de beurs vermeld zouden moeten worden.

Voorlopig lijkt Yamaji optimistisch over de tegenwerking waarmee hij wordt geconfronteerd. De vraag is of zijn streven om bedrijfswaarde in Japan te ontsluiten kan groeien en het momentum kan behouden na zijn ambtstermijn als CEO van JPX, die naar verwachting minstens vier jaar zal duren.

Yamaji is van mening dat het Japanse bedrijfsleven historisch gezien veel te veel speelruimte heeft gekregen en dat het management zich niet voldoende heeft gefocust op goed bestuur, efficiënt gebruik van kapitaal of het verhogen van de bedrijfswaarde. Buitenlandse investeerders hebben deze tekortkomingen altijd afgewezen, maar nu een kwart van de Japanners de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt en hun bezittingen onder druk staan ​​om harder te werken, dringen zelfs binnenlandse fondsen aan op verbetering.

In een privégesprek zeggen vermogensbeheerders en financiële managers in Tokio dat de focus op koers-boekwaardeverhoudingen misschien simplistisch is – en dat de beurs, met een eigen koers/winstverhouding van 3,4, heeft aangegeven zich breder te richten op de waarderingen van bedrijven — Yamaji’s poging werkt.

Sommige bedrijven reageren hierop door aandelen terug te kopen, niet-kernactiva te verkopen en onafhankelijke bestuursleden te benoemen. Verwacht wordt dat deze veranderingen het soort buitenlands kapitaal zullen aantrekken dat nodig is om de Japanse aandelen een boost te geven. De Topix, de belangrijkste aandelenindex van Japan, is dit jaar tot nu toe met 20 procent gestegen.

Volgens Morgan Stanley ligt de som van de terugkopen en dividenden in Japan bijna op een historisch hoogtepunt van ¥25 biljoen op jaarbasis. En de bank verwacht dat de Japanse koers-winstverhouding in 2025 gemiddeld 1,8 zal bedragen, tegenover 1,4 op dit moment en slechts 0,95 eind 2012.

Maar met 2.200 bedrijven genoteerd op de Prime-sectie en 3.800 op de TSE als geheel, blijft een marktbrede conversie een gigantische taak.

Het plan van Yamaji, dat hij in een recent interview aan de Financial Times heeft uitgelegd, is om de omvang van dat enorme blok actief te exploiteren en daarbij twee aspecten van de Japanse zakencultuur te gebruiken.

In de eerste plaats zal hij een zogenaamd ‘naam-en-schaam-regime’ instellen door een doorlopende lijst op te stellen van bedrijven die duidelijke toezeggingen hebben gedaan om te verbeteren, in de hoop degenen die niet zijn hervormd in verlegenheid te brengen. Ten tweede hoopt hij dat de neiging van het Japanse bedrijfsleven om in formatie te vliegen betekent dat zodra zijn actie een kritische massa bereikt, alle bedrijven zich zullen schikken.

“Het besluit van de TSE om [in effect] Het is een grote schande om bedrijven eruit te pikken die geen maatregelen nemen om hun prijs naar de boekwaarde te tillen, wat betekent dat bedrijven iets moeten doen”, zegt Kenneth Bessho, hoofd van de M&A-adviesgroep bij Mitsubishi UFJ Morgan Stanley.

De ruwe werking van het naam- en schaamteregime, dat op 15 januari van start gaat, wordt momenteel in het Japanse bedrijfsleven ‘de lijst’ genoemd. Iedereen kan raden of ze er wel of niet op zullen staan, maar alleen al de dreiging van de lijst heeft al impact.

Yamaji zei dat enkele van de beste Japanse zakenleiders hun tijd met hem op de golfbaan gebruiken om preventief een verontschuldiging te mompelen als hun koers/winstverhouding lager is dan één.

“Elke keer als ik ga golfen. . . Er zijn heel veel kruisvrienden onder de topmanagers, zeggen jongens [sorry] mijn bedrijf heeft minder dan één prijs om te boeken, het spijt me, ‘zei hij met een glimlach.