De economische gevolgen van de oorlog tussen Israël en Hamas

Ontgrendel gratis de Editor’s Digest

Roula Khalaf, redacteur van de FT, selecteert in deze wekelijkse nieuwsbrief haar favoriete verhalen.

Wat hoopte Hamas te bereiken met zijn aanval op Israël van 7 oktober? Het antwoord was ongetwijfeld om de regio in vuur en vlam te zetten. Meer specifiek was het bedoeld om de reactie uit te lokken die we zien, met onvermijdelijke gevolgen voor de mondiale reputatie van Israël en de vooruitzichten op vrede in de regio. Met andere woorden, de strategie is om van de bevolking van Gaza martelaren te maken voor een grotere zaak. Helaas, het werkt.

De manier waarop dit zich ontvouwt zal gevolgen hebben voor mensenlevens, het regionale machtsevenwicht en misschien zelfs voor de mondiale vrede. Maar het heeft ook gevolgen voor de wereldeconomie, die de afgelopen vier jaar is geteisterd door een reeks schokken: Covid-19, de post-Covid-inflatie, de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en nu dit. Hoe groot zal deze nieuwste horror dan zijn?

Dit is meer dan een kwestie van dollars en centen. Volgens een hoofdstuk over de “speciale focus” van de meest recente Commodity Markets Outlook van de Wereldbank, over de “potentiële implicaties op korte termijn van het conflict in het Midden-Oosten”, is het aantal mensen dat lijdt aan ernstige voedselonzekerheid met meer dan 200 miljoen gestegen tussen 2019 en 2021. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne moet dit aanzienlijk hebben verergerd, hoewel de feiten nog niet beschikbaar zijn. Dit komt deels door het directe effect op de voedselprijzen en deels door hogere energieprijzen. Een nieuwe grote sprong in de energieprijzen zou dit nog erger maken.

Hoe groot kunnen de gevolgen zijn? Dit hangt af van het antwoord op twee verdere vragen. Hoe ernstig en hoe ver zou de oorlog en de politieke gevolgen ervan zich kunnen verspreiden? Wat kunnen bovendien de gevolgen zijn voor de wereldeconomie, grotendeels (maar niet uitsluitend) via de energiemarkten?

Gelukkig heeft Gideon Rachman onlangs de eerste vraag beantwoord. Hij herinnert ons eraan dat de Eerste Wereldoorlog begon als een conflict tussen Oostenrijk en Servië, beide bondgenoten van grotere mogendheden. In dit geval zou Israël kunnen worden gezien als een proxy voor de VS en Hamas en Hezbollah als proxy’s voor Iran (wat een proxy voor Rusland of zelfs China zou kunnen blijken te zijn). Hij merkt op dat een reeks rampzalige gebeurtenissen zich naar de Golf zelf zou kunnen verspreiden. Het zou zelfs tot conflicten tussen supermachten kunnen leiden. Bovendien kunnen we hieraan toevoegen dat de regimes in de regio mogelijk worden gedestabiliseerd door de woede van het volk over het onvermogen om Gaza te helpen. Het is de moeite waard eraan te denken dat het enorm schadelijke olie-embargo van 1973 geen direct gevolg van een oorlog was, maar een politieke reactie van Arabische olieproducenten.

Zou het iets uitmaken als de oorlog zich zou verspreiden? Ja absoluut. De regio is veruit de belangrijkste energieproducent ter wereld: volgens het Statistical Review of World Energy uit 2023 bevat het 48 procent van de mondiale bewezen reserves en produceerde het in 2022 33 procent van de olie in de wereld. Bovendien, volgens de In 2018 passeerde de Amerikaanse Energy Information Administration een vijfde van de mondiale olieaanvoer via de Straat van Hormuz, op de bodem van de Golf. Dit is het knelpunt van de mondiale energievoorziening.

De Wereldbank merkt ook op dat energieschokken uit het verleden aanzienlijk kostbaar zijn geweest. De Iraakse invasie van Koeweit in 1990 verhoogde de gemiddelde olieprijzen drie maanden later met 105 procent, het Arabische olie-embargo van 1973-74 verhoogde ze met 52 procent en de Iraanse revolutie van 1978 verhoogde ze met 48 procent.

Tot nu toe zijn de effecten van de Hamas-aanvallen op Israël en de oorlog in Gaza op de olieprijzen echter bescheiden geweest. In reële termen lagen de olieprijzen in september dicht bij het gemiddelde sinds 1970. Al met al is er tot nu toe weinig dramatisch te zien. Bovendien, zo voegt het rapport toe, is olie sinds de jaren zeventig minder belangrijk geworden en zijn de oliemarkten minder kwetsbaar: de olie-intensiteit van de mondiale productie is sindsdien met bijna 60 procent afgenomen; de bevoorradingsbronnen zijn ook gediversifieerd; strategische reserves zijn groter; en de oprichting van het Internationaal Energieagentschap heeft de coördinatie verbeterd.

Niettemin blijft olie een essentiële transportbrandstof. Vloeibaar aardgas uit de Golf is ook een belangrijk onderdeel van de mondiale aardgasvoorziening. Grote verstoringen van deze voorziening zouden een krachtige impact hebben op de energieprijzen, de mondiale productie en het algemene prijsniveau, met name in voedingsmiddelen.

De bank voorziet scenario’s met kleine, middelgrote en grote verstoringen van de bevoorrading: het eerste zou het aanbod met maximaal 2 miljoen vaten per dag verminderen (ongeveer 2 procent van het wereldaanbod), het tweede zou het aanbod met 3 tot 5 miljoen vaten per dag verminderen. per dag en de laatste zou het met 6-8 miljoen vaten per dag verminderen. De overeenkomstige olieprijzen worden geschat op respectievelijk $93-$102, $109-$121 en $141-157. Dit laatste zou de reële prijzen naar hun historische pieken brengen. Als de Straat zou worden gesloten, zouden de gevolgen veel erger zijn. We bevinden ons nog steeds in het tijdperk van de fossiele brandstoffen. Een conflict in de grootste olieleverende regio ter wereld zou zeer schadelijk kunnen zijn.

De beste manier om hierover na te denken is door de onzekerheid te benadrukken. De kans is groot dat het conflict onder controle zal worden gebracht. Als dat zo is, zullen de economische gevolgen onbeduidend blijven. Maar het is mogelijk dat de ziekte zich verspreidt en daardoor veel ernstiger wordt. Burgerlijke onrust zou regeringen in de regio er ook toe kunnen dwingen embargo’s te overwegen. Hamas zou graag willen dat de regio in brand staat. Maar dat zal zeker niet in het belang zijn van de miljarden mensen die zo goed mogelijk door willen gaan met hun leven. Het is aan beleidsmakers in de regio en daarbuiten om het soort fouten te vermijden die in het verleden verwoestend zijn gebleken.

Op dit moment is de grote vraag wat Israël gaat doen. Ik begrijp de verontwaardiging die de Israëli’s voelen over de brutale aanval en hun vastberadenheid om Hamas uit te schakelen. Maar is dat met militaire middelen haalbaar? Wat is hun politieke eindspel? Wat is eventueel de strategie om tot een akkoord met de Palestijnen te komen? Bovenal: hoe verstandig zal het blijken zich te gedragen zoals Hamas kennelijk wilde?

martin.wolf@ft.com

Volg Martin Wolf met mijnFT en verder X (voorheen Twitter)