Hoe Yahya Sinwar Israël tientallen jaren lang heeft misleid

Tientallen jaren voordat hij de aanvallen van Hamas op Israël van 7 oktober orkestreerde, werd Yahya Sinwar door een Israëlisch militair tribunaal gevangengezet wegens meerdere moorden. Zijn antwoord: Hebreeuws studeren.

“[Vladimir] Jabotinsky en [Menachem] Begin en [Yitzhak] Rabin – hij las alle boeken die uitkwamen over prominente Israëlische figuren”, zei Micha Kobi, die Sinwar ondervroeg voor de inlichtingendienst Shin Bet. “Hij heeft ons van onder tot boven geleerd.”

Toen, vijftien jaar na zijn straf, gebruikte hij zijn volmaakte Hebreeuws in een Israëlisch televisie-interview. In plaats van oorlog te voeren, drong hij er bij het Israëlische publiek op aan een hudna, of wapenstilstand, met de militante Hamas-groep te steunen.

“We begrijpen dat Israël over tweehonderd kernkoppen beschikt en dat het over de meest geavanceerde beschikt. . . luchtmacht in de regio. We weten dat we niet in staat zijn Israël te ontmantelen”, zei de Palestijn, gekleed in een karmozijnrode trui.

Maar ondanks dat alles is de 61-jarige Sinwar vandaag de dag de meest gezochte man van Israël; Benjamin Netanyahu, de Israëlische premier, noemt hem een ​​“lopende dode man”. De leider van de militante Hamas-groep in Gaza wordt beschouwd als de persoon die het meest verantwoordelijk is voor de verrassingsaanval op 7 oktober, waarbij meer dan 1.400 Israëli’s omkwamen, onder wie vrouwen, kinderen en ouderen.

Zijn eliminatie is het voornaamste doel van de escalerende Israëlische campagne om Hamas te ‘vernietigen’. Palestijnse functionarissen zeggen dat ongeveer 9.770 mensen zijn gedood in Gaza sinds Israël begon met zijn vergelding voor de aanval, waarbij grote delen van het door Hamas gecontroleerde gebied werden vernietigd met aanvallen vanaf land, vanuit de lucht en vanaf de zee.

Voorafgaand aan de inval van Hamas had Israël bijna veertig jaar ervaring met de omgang met Sinwar, een intense en gewelddadige man met een pezig postuur en kortgeknipt haar. Toch heeft die opgebouwde kennis de Israëlische veiligheidschefs de afgelopen jaren alleen maar in een vals gevoel van zelfgenoegzaamheid gebracht.

Aan de vooravond van de oorlog beschouwde Israël Sinwar als een gevaarlijke extremist die niettemin biedbaar was, meer bezorgd over het verstevigen van de Hamas-heerschappij in Gaza en het verkrijgen van economische concessies dan over het beweerde doel van de groep om de Joodse staat te vernietigen.

Deze verkeerde interpretatie van het karakter van Sinwar zou de opmaat zijn voor Israëls grootste mislukking op het gebied van de inlichtingendiensten. Voor sommigen was Sinwar erin geslaagd het ultieme bedrog te bewerkstelligen.

“We begrepen hem helemaal niet, op een waanzinnige manier. Nul”, zegt Michael Milstein, een voormalige Israëlische militaire inlichtingenofficier en expert op het gebied van Palestijnse zaken.

Het portret van Sinwar, gegeven door verschillende mensen die tijd met hem hebben doorgebracht, dat tientallen jaren teruggaat, is van een charismatische man van weinig woorden, een opvliegend karakter en een indrukwekkende aanwezigheid.

Kobi vertelt hoe hij Sinwar in 1989 ondervroeg toen hij een moord bekende. Het was het hoogtepunt van de eerste Palestijnse intifada, of opstand, en Kobi was een Shin Bet-officier die leden van Hamas achtervolgde, een kleine islamitische militante groepering die in Gaza op de voorgrond trad.

Sinwar, algemeen bekend als Abu Ibrahim, had vanaf het begin meegeholpen aan de opbouw van de militaire vleugel van Hamas, de Qassam Brigades. Maar toen hij eind jaren tachtig werd gearresteerd, was dat vanwege zijn bijzondere rol binnen Hamas: het opsporen van Palestijnen die ervan verdacht werden samen te werken met Israël.

Kobi zei dat Sinwar opschepte – nauwkeurig of als een staaltje bravoure – over een straf die was uitgedeeld aan een vermoedelijke informant van een rivaliserende factie. Sinwar riep de broer van de man, een Hamas-lid, bij zich en “dwong hem zijn eigen broer levend te begraven”, terwijl hij hem een ​​lepel overhandigde om de klus te klaren. ‘Hij liet de broer gieten en gieten en gieten. Dat is Yahya Sinwar,’ zei Kobi.

Sinwar werd door een geheim Israëlisch militair tribunaal veroordeeld voor de moord op twaalf Palestijnen, waaronder de man die levend werd begraven, volgens twee mensen die bekend waren met de zaak.

Hij klom op tot de leider van alle Hamas-gevangenen in Israëlische gevangenissen, een invloedrijke functie binnen de hiërarchie van de groep. Op een gegeven moment, in 2004, verwijderden Israëlische artsen een abces naast zijn hersenen, waardoor zijn leven werd gered, aldus de Israëlische autoriteiten.

Een Israëlische inlichtingenbeoordeling van Sinwar tijdens zijn tijd in de gevangenis probeerde zijn karakter vast te leggen: “wreed. . . gezaghebbend, invloedrijk, geaccepteerd door zijn vrienden en met ongebruikelijke uithoudingsvermogen, sluw en manipulatief, tevreden met weinig. . . bewaart geheimen, zelfs in de gevangenis, tussen andere gevangenen. . . heeft het vermogen om menigten te vervoeren.”

Opgegroeid in een sloppenwijk in Khan Younis in het zuiden van Gaza, verscheen Sinwar begin jaren tachtig voor het eerst op het politieke toneel in Gaza als een ‘fluisteraar’ die de rolstoelgebonden oprichter van Hamas, sjeik Ahmed Yassin, adviseerde, die binnen de beweging vereerd werd.

Sinwars buurman in Khan Younis was Mohammed Deif, nu de schimmige militaire chef van Hamas. Naast het helpen opzetten van de militaire vleugel van de groep, kreeg Sinwar de leiding over het gevreesde interne veiligheidsapparaat, de Majd (Glory) Force, belast met het elimineren van vermoedelijke collaborateurs. Het leverde hem de bijnaam ‘de slager van Khan Younis’ op, die sommige Palestijnen tot op de dag van vandaag gebruiken.

Sinwar is voor de Palestijnen een bijna mythische figuur geworden, vooral in Gaza. “Veel Palestijnen voelen trots, en Sinwar is erg populair in de Palestijnse straat”, zei een prominente Palestijnse activist in Oost-Jeruzalem. “Maar gematigde Palestijnen begrijpen dat hij ons terug heeft gestuurd naar het stenen tijdperk [because of October 7 and its aftermath].”

Bovenal zeggen degenen die hem kennen dat zijn opkomst binnen Hamas berustte op het cultiveren van een reputatie van meedogenloosheid en geweld, die zelfs onder de top van Hamas de boventoon voert.

“Het is het verschil tussen hoe [Hamas officials] handelen als ze alleen zijn en als ze bij hem zijn”, zei een niet-Israëliër die jarenlange ervaring heeft met rechtstreekse omgang met Sinwar. “Het is angst, ze zijn bang voor hem.”

“Geen van hen verzette zich tegen hem voordat hij besloot deze barbaarsheid uit te voeren [on October 7]. Het was de perfecte militaire operatie, maar de gevolgen zullen bijbels zijn.”

Sinwar werd in 2011 vrijgelaten na 22 jaar in een Israëlische gevangenis te hebben gezeten. Hij maakte deel uit van een uitwisseling waarbij ruim duizend Palestijnen werden vrijgelaten voor één Israëlische soldaat, Gilad Shalit, die door Hamas in Gaza werd vastgehouden.

In 2017 werd hij verkozen tot leider van de groep voor heel Gaza, ter vervanging van Ismail Haniyeh, die, volgens meerdere mensen die bekend waren met de betrekkingen tussen de twee mannen, “naar boven gedegradeerd” werd om de politieke leider van Hamas te worden en vervolgens naar Qatar.

Nu gekleed in het uniform van een politicus, bestaande uit pantalons en overhemden, ontving Sinwar buitenlandse diplomaten en hield hij vurige bijeenkomsten.

Onder zijn leiding kalibreerde Hamas zijn gebruik van geweld – grensprotesten, opruiende ballonnen en vooral raketvuur – om Israël tot verdere indirecte gesprekken via Egyptische, Qatarese en VN-bemiddelaars aan te zetten.

“De raketten zijn hun vermogen om een ​​gesprek met mij te voeren”, zei een hoge Israëlische veiligheidsfunctionaris eerder dit jaar. Israël heeft de afgelopen jaren concessies aan Gaza verleend die nog maar een paar jaar geleden ondenkbaar waren, waaronder meer financiële steun van Qatar en duizenden Israëlische werkvergunningen.

Sinwars motieven voor zijn explosieve wending op 7 oktober blijven een raadsel.

“Hij is geen bescheiden persoon. Hij heeft een enorm ego en ziet zichzelf alsof hij op een of andere missie in deze wereld is”, aldus de niet-Israëliër met lange ervaring met Sinwar. ‘Hij is een sociopaat. Ik bedoel dit niet als een belediging.”

“Hij zou er niet aan denken om tienduizenden levens en meer op te offeren om zijn doelen te bereiken,” voegde hij eraan toe.

In 2021 had Sinwar een tweede stemming nodig bij de ondoorzichtige interne verkiezingen van Hamas tegen een oude rivaal om zijn post te behouden, wat sommige analisten als een potentieel keerpunt zien. Een paar maanden later vochten Israël en Hamas een elfdaagse oorlog, waarna Sinwar – zittend op een stoel in het puin van wat zijn huis was geweest – de ‘overwinning’ claimde.

Het afgelopen jaar reisde een Palestijnse functionaris met nauwe banden met Gaza verschillende keren naar het gebied, in een poging om met Hamas over een breder nationaal pact te onderhandelen. Hij ontmoette Sinwar vaak en benadrukte dat er “wederzijds respect” was.

Maar tijdens het laatste bezoek van de functionaris aan Gaza eerder dit jaar “verdween Sinwar volledig”. “Er waren signalen die we hadden moeten lezen”, zei hij. “De camouflage van een diplomatiek spoor voor het militaire spoor.”

Toch was Israëls officiële inschatting dat Hamas onder leiding van de Sinoorlog zowel afgeschrikt was van het voeren van een nieuwe oorlog als geïnteresseerd was in een bredere overeenkomst met Israël.

Volgens de Israëlische inlichtingendienst vergde de aanval van Hamas minstens een jaar planning. De uiterlijk pragmatische façade van Sinwar, zo beweren Israëlische functionarissen en analisten nu, was pure misleiding, bedoeld om tijd te winnen.

“We moeten het onder ogen zien: hij wordt gemotiveerd door haat, bloedbad en de vernietiging van Israël”, zei Milstein, de Israëlische militaire inlichtingenofficier.

Gaza wordt nu mogelijk geconfronteerd met een verwoestende aanval, waarbij Sinwar het voornaamste doelwit is. Maar Israël is vernederd en het lot van de regio staat op het spel. Dat alleen al kan overwinning genoeg zijn voor Sinwar. ‘Hij zal zich niet overgeven. Hij zal daar in Gaza sterven”, zei Kobi.