Op het spoor van de ongrijpbare manenwolf van Brazilië

Ontgrendel gratis de Editor’s Digest

Roula Khalaf, redacteur van de FT, selecteert in deze wekelijkse nieuwsbrief haar favoriete verhalen.

We stopten de jeep en luisterden. We waren op zoek naar Nhorinha, een vrouwelijke manenwolf. Mijn gids, Isabela Meniz, draaide de antenne om te proberen een signaal van de volghalsband van het dier op te vangen. Het zwakke piepgeluid werd luider en vervaagde. De wolf was onderweg, ergens in de vallende schemering.

Dit was haar territorium, diep in het hart van de cerrado, een savanne van droge graslanden die na de Amazone het grootste bioom van Zuid-Amerika is. Toen de BBC Planeet aarde team een ​​iconische soort wilde filmen voor hun aflevering ‘Deserts and Grasslands’, kwamen ze hier naar Fazenda Trijunção om de ongrijpbare manenwolf te volgen. Trijunção, een natuurbeschermingsproject van 81.000 hectare, herbergt een prachtig natuurreservaat pousada, of herberg, waar natuurgidsen gasten meenemen naar de savanne om het verbazingwekkende vogelleven te zien, en hopelijk de manenwolven die een van de sterren zijn van de aflevering van deze week Planeet Aarde III.

In Brazilië is de cerrado het lege hart van het land, een grasland met lange horizonten en enorme luchten. Je kunt hier kilometers ver gaan zonder iemand tegen te komen. Toen ik Isabela vroeg waarom ze het hier zo leuk vond, ze antwoordde eenvoudig: “De stiltes.”

Het was altijd een ondoordacht achterland van oude boerderijen, of fazenda’s, van levens omlijst door ontberingen en klagende countrymuziek. Maar nu is het een bedreigd landschap geworden, aan de frontlinie van habitatverlies, nu grote delen van de cerrado worden onderworpen aan grootschalige landbouw – vooral de monocultuur van sojabonen – in een tempo dat ruim tweemaal zo hoog is als dat van het Amazonegebied. Sommige deskundigen voorspellen dat het in de komende tien jaar volledig zou kunnen verdwijnen.

Voorlopig blijft de cerrado de thuisbasis van een overvloed aan flora en fauna. Ik zag hoe vogels over de graslanden dansten als een eindeloze koorlijn; er zijn 283 soorten in Trijunção en de namen weerspiegelen hun glamour: de gehelmde manakin, de glinsterende smaragd, de houtnimf met vorkstaart, de puntstaartpalmkruiper, de schreeuwende koevogel en de kardinaal met rode kap.

Tot de zoogdieren behoren de miereneter, jaguar, ocelot en pampashert. Maar het is de manenwolf, een van de zeldzaamste zoogdieren van Zuid-Amerika, die zowel processie-natuuronderzoekers als toeristen aantrekt. Het is een supermodel van het dierenrijk, de mooiste van alle hondachtigen, verlegen, slank, fijngebouwd, met een gouden vacht en lange benen. Het zou een luipaard er onhandig uit laten zien.

De inspanningen voor natuurbehoud in Trijunção omvatten onder meer een fokprogramma voor wilde dieren, kleinschalige duurzame veehouderij, fruitboomgaarden en experimentele projecten om gewassen te vinden die passen bij de bodem en het klimaat zonder de habitat aan te tasten. Toerisme met een lage impact vormt de kern van het project; Bezoekers zorgen voor werkgelegenheid voor de lokale bevolking en dragen bij aan het behoud van wilde dieren.

Met het retrogevoel van een ouderwetse boerderij is Pousada Trijunção een elegante, rustieke lodge, geheel van hergebruikt hout en rijke Zuid-Amerikaanse stoffen. Er is een keuken die een stroom stevige maaltijden produceert, een kleine bar waar uitstekende caipirinha’s worden geserveerd en een zwembad waar u lange middagen kunt doorbrengen terwijl u droomt van wolven.

De manenwolf, die in de meeste compendia wordt vermeld als bedreigd door verlies van leefgebied, is een geheimzinnig wezen dat door het struikgewas spookt. De Braziliaanse liefdadigheidsinstelling voor natuurbehoud, Onçafari, die een basis heeft in Trijunção, volgt ze om hun bewegingen, levens en uitdagingen beter te begrijpen. ‘s Morgens en ‘s avonds ging ik met twee van de jonge natuuronderzoekers van de liefdadigheidsinstelling op pad in hun open safari-jeep, in de hoop een glimp op te vangen van de Greta Garbo van de natuurlijke wereld.

Nhorinha is het alfavrouwtje van het fazenda-territorium. Ze heeft een ingewikkeld bestaan ​​gehad dat leest als een soapserie: seriegenoten, vervreemde nakomelingen. Hoewel de meeste manenwolfen monogaam zijn, weigert Nhorinha zich te laten binden door het wolvenpatriarchaat. Het is bekend dat ze minstens drie vrienden heeft meegenomen, tot grote goedkeuring van de natuuronderzoekers die haar volgen.

Geruchten over haar leken een eigen leven te leiden, zoals roddels over beroemdheden – dat ze was teruggekeerd naar een vorige partner; dat een van haar vrouwelijke nakomelingen omging met een van haar vorige mannetjes; dat ze zwanger was, vader onbekend; dat ze dood was, een ongelukkig ongeluk. We brachten haar drie uur door, luisterden naar het crescendo van de piepjes, raakten haar vervolgens weer kwijt, draaiden terug, speurden de graslanden af ​​met een verrekijker en voelden ons een beetje als stalkers van beroemdheden.

En plotseling was ze daar, toen we een bocht omkwamen – over de baan draven, zo elegant als een ballerina die een podium oversteekt. Ze zweeg even en draaide haar hoofd om naar ons te kijken. Ze was prachtig. Maar op dat moment vroeg ik me af wat ze zag toen ze naar ons terugkeek, het silhouet van de jeep tegen het laatste licht, de figuren binnenin die naar hun camera’s en verrekijkers zochten.

Toen was ze verdwenen, het puntje van haar witte staart verdween in het lange gras, een vastberaden overlevende in dit meest bijzondere landschap.